De Arbo Unie heeft deze zomer de noodklok geluid: de alarmerende verzuimcijfers door psychische klachten die voor Nederland pas voor 2030 werden voorspeld, zijn nu, in 2023, al behaald. Mocht deze stijging doorzetten, dan zal in 2030 ruim één derde van de werkenden uitvallen door stress-gerelateerde klachten. Dit psychisch verzuim komt niet alleen vaker voor, het duurt ook langer dan voorheen. Genoeg noodzaak dus om hier wat aan te doen.
Landen als Finland, Denemarken, Zweden en Noorwegen staan al jaren in de top tien van de gelukkigste landen ter wereld. Ook is daar sprake van een lager verzuim dan bijvoorbeeld in Nederland. Waarom lukt het ons in Nederland maar niet om het psychisch verzuim te verminderen? Wat doen deze landen beter waar wij van kunnen leren?
Een goede werk-privébalans
Voor Scandinaviërs is een goede balans tussen werk en privé ontzettend belangrijk, misschien wel belangrijker dan voor ons in Nederland. Scandinavische landen staan bekend om hun goede wet- en regelgevingen op dit gebied. Denk bijvoorbeeld aan de betaalbare kinderopvang en het uitgebreide zwangerschapsverlof voor vrouw en man, maar ook vergoedingen wanneer je een ziek kind thuis hebt. Ook werkgevers spelen hierin een grote rol, zo is er sprake van veel flexibiliteit, bijvoorbeeld op het gebied van werktijden. Medewerkers beginnen vroeg, zodat ze op tijd weer de kinderen kunnen ophalen of om voor het donker thuis te zijn in de winter.
Gelijkheid
Waar diversiteit en inclusie in de meeste Europese landen nu pas een grotere rol gaan spelen in de werkomgeving, was er in Scandinavië al langer aandacht voor. Met een inclusievere werkomgeving en een verminderde hiërarchie wordt gelijkheid gestimuleerd, waardoor er een prettige cultuur onder medewerkers ontstaat. Het gebruik van functietitels komt er weinig voor.
Kortere werkweek
Het inkorten van de week: nog iets waar in Scandinavië door een aantal bedrijven al langer mee geëxperimenteerd wordt en waar Nederland nog in achterloopt, ook ten opzichte van andere landen. Zo heeft in het Verenigd Koninkrijk afgelopen halfjaar een grootschalig experiment plaatsgevonden dat betrekking had op het inkorten van de werkweek (met behoud van salaris). Hieruit bleek dat medewerkers minder vermoeidheid en stress ervaarden dan voorheen. Bovendien ging de productiviteit niet achteruit, maar verbeterde zelfs in een aantal gevallen.
Focus op gezondheid en welzijn
Een gezonde levensstijl aanhouden staat bij de Scandinaviërs hoog op de agenda en komt daarom vaak terug in het dagelijks leven. Werkgevers bieden voordelen zoals een office-gym of een lidmaatschap bij een sportschool, maar ook gezond eten in de bedrijfskantine wordt gestimuleerd.
Oud-YNNO collega Evelien Wanders-Plijter heeft een aantal jaar in Zweden gewoond en gewerkt. Wij vroegen naar haar ervaringen en of veel werkgevers en werknemers daadwerkelijk bezig zijn met welzijn. Het antwoord daarop is ‘ja’. Naast diverse voordelen die bijdragen aan fysiek welzijn, zoals sportscholen op kantoor en de friskvårdsbidrag (gezondheidsbijdrage) waarbij er jaarlijks een aftrekbaar bedrag voor medewerkers is om uit te geven aan gezonde doelen, is een goede werk-privé balans voor Zweden erg belangrijk. Dit merk je op de werkvloer doordat men ook op elkaars grenzen let in plaats van enkel de eigen grenzen aan te geven. Daarnaast stellen collega’s zich kwetsbaar op en voelen zich ook veilig om dit te doen. Hierdoor is iedereen 100% zichzelf en zijn verwachtingen naar elkaar helder.
Voor Scandinaviërs zijn verschillende punten dus van belang om het psychisch verzuim laag te houden en een gelukkig leven te leiden. Wat kunnen we in Nederland doen om het psychisch verzuim te verlagen?
Als werkgever?
- Maak duidelijke afspraken over wat er verwacht wordt van elkaar. Veel organisaties zijn hybride gaan werken en daardoor is de scheidslijn tussen werk en privé veel vager geworden. Spreek met elkaar af wanneer je bereikbaar bent en verwacht niet dat iemand in het weekend op een mail reageert.
- Creëer een fijne en veilige cultuur, waarin het voor medewerkers als een tweede natuur wordt om grenzen aan te geven. Zorg voor verbinding met collega’s en houd elkaars welzijn in de gaten. Hier heeft het management een voorbeeldfunctie in.
- Bied medewerkers flexibiliteit op bijvoorbeeld het gebied van werktijden. Door het hybride werken is dit ook al veel makkelijker geworden, maar blijf dit ook zeker als werkgever faciliteren.
Als medewerker?
- In Zweden leeft men volgens het principe ‘Lagom’, wat betekent: ‘niet te veel, niet te weinig’. Hierbij vermijd je uitersten en leef je precies op het juiste tempo, zodat je kan genieten van alles om je heen.
- Maak tijd voor ‘Fika’. Fika is een gewoonte in Finland en Zweden, waarbij het werk wordt onderbroken om onder het genot van een kop koffie of thee (en vaak een zoete lekkernij) ruimte te maken voor sociale contacten en ontspanning.
- Gebruik je pauze voor onder andere een wandeling, geniet van de frisse lucht en de natuur om je heen. Zo kun je je even los maken van het werk en daarna weer productief verder.
Wil je meer weten over hoe je op het werk het welzijn van medewerkers kan bevorderen en daarmee het psychisch verzuim kunt verminderen? Neem dan contact met ons op, Bart en Anouschka gaan hier graag met jou over in gesprek.
