“Wetenschappers stappen naar inspectie vanwege overwerk”, kopte de NOS vorige week. Uit een rapport van WOinActie, een platform waaraan honderden wetenschappers verbonden zijn, bleek dat wetenschappers ‘opgebrand’ raken. Deze bevindingen onder wetenschappers staan niet op zichzelf. 1 op de 8 werknemers in Nederland heeft burn-out gerelateerde klachten. En het aantal lijkt alleen maar toe te nemen. Investeren in preventie door vitaliteit een structureel onderdeel van de organisatie te maken, kan het tij keren.
Toenemend aantal
In het artikel van de NOS bleek dat wetenschappers aan Nederlandse universiteiten twaalf tot vijftien uur per week structureel overwerken. Werkdruk en -stress spelen de grootste rol in het ontstaan van een burn-out. In 2017 kreeg het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten 1.962 meldingen van (bedrijfs)artsen van gevallen van overspannenheid en burn-out, 42 procent van het totaal aantal meldingen van beroepsziekten (4.619). In 2018 gaf ruim 17 procent van de werknemers van 15 tot 75 jaar aan zich minstens een paar keer per maand psychisch vermoeid te voelen door het werk, 6 procent meer dan tien jaar eerder.
Verschillende oorzaken
Oorzaken van werkstress waaruit burn-out klachten bij werknemers ontstaan zijn heel verschillend. Volgens TNO zijn de grootste oorzaken dat mensen te weinig autonomie (44%) en te hoge taakeisen (38%) ervaren op het werk. Een ding is zeker: werkstress-gerelateerd ziekteverzuim kost werkgevers veel geld, volgens TNO zo’n 1,8 miljard euro per jaar.
Inzetten op preventie
Daarom kiezen organisaties steeds meer voor de koers ‘voorkomen is beter dan genezen’. Ze zetten vaker in op preventie om de vitaliteit van medewerkers te verhogen. Werknemers voelen zich vitaler wanneer de regie op hun eigen leven toeneemt, als ze kunnen doen waar ze goed in zijn en als ze zingeving ervaren in wat ze doen.
Vitaliteit gaat verder dan alleen de stenen
Bij YNNO adviseren we al langer over vitale en gezonde (fysieke) werkomgevingen binnen kantoren en andere gebouwen, waarbij we gebruikmaken van verschillende standaarden zoals de Fitwell en de Well. Vitaliteit komt voort uit zichtbare en onzichtbare factoren in de organisatie en gaat verder dan alleen het gebouw of het stimuleren van beweging. Een drietal voorbeelden:
- Het uitvoeren van zinvolle taken of het volgen van zinvolle processen. Wanneer werknemers taken uitvoeren waar zij het nut niet van inzien, daalt de vitaliteit. Dit zie je vooral bij organisaties die een lange geschiedenis hebben met een bureaucratische structuur.
- Ten tweede het gedrag van werknemers zelf. Wanneer stoor je je collega wel, en wanneer niet, wanneer hij of zij bezig is met een taak? En hoe stel je als werknemer zelf prioriteiten bij de taken die je dagelijks voor de kiezen krijgt? Durf en mag je rustmomenten nemen?
- Een derde en tevens meest lastige voorbeeld is vanuit management en leiderschap. Hoeveel autonomie kunnen je werknemers aan en hoeveel autonomie durf je hen te geven? Zodat werknemers zelf verantwoordelijk zijn hoe ze het werk uitvoeren en verantwoordelijkheid nemen voor het eindresultaat.
Salutogenese
Binnen YNNO werken we veel vanuit de theorie van salutogenetisch denken. Deze theorie richt zich op het promoten van een gezonde levensstijl. Door te focussen op het verminderen van stress en het leren omgaan met factoren die stress veroorzaken. Hierin is de ‘sense of coherence’, de samenhang, bepalend voor hoe mensen met de stressoren om gaan. Deze samenhang is afhankelijk van deze factoren:
- is een situatie en de omgeving om je heen begrijpelijk?,
- zijn er hulpmiddelen beschikbaar om bepaalde situaties aan te kunnen?
- worden werk en de taken die daarbij horen als zinvol ervaren?
Vitaliteit als onderdeel van het bedrijfsbeleid
Mijn ambitie is om zoveel mogelijk organisaties te helpen en te begeleiden, zodat het sturen op vitaliteit op zowel organisatie-, team- als individueel niveau wordt ingezet. Vitaliteit is dan geen symboolpolitiek meer, maar een structureel onderdeel van de organisatiecultuur. Als het besef er is dat vitaliteit thuishoort in het bedrijfsbeleid en organisaties bereid zijn te investeren in interventies als een vitaliteitsprogramma, teamsessies voor medewerkers of beleidskundige veranderingen, dan zien de cijfers over werkdruk en het bijhorende opbranden er straks hopelijk anders uit.
Meer weten over dit onderwerp? Lees dan ook:
Een gezonde werkomgeving? Zet in op preventie en stuur op gedrag.
Of neem contact op met Yvette Tietema via yvette.tietema@ynno.com